Lúc đó không còn ranh giới giữa môn chính và môn phụ theo quan niệm của người học.

Không nên đọc - chép

Đặc thù của bộ môn công nghệ là đi theo chương trình của từng khối lớp với nhiều phân môn khác nhau: may mặc, nấu ăn, trang trí (công nghệ 6), trồng trọt, chăn nuôi (công nghệ 7) kỹ thuật điện, cơ khí (công nghệ 8). Do có liên quan trực tiếp đến cuộc sống nên các lĩnh vực này rất gần gũi với con người, phục vụ nhu cầu cơ bản hàng ngày cho con người. Không như các bộ môn khác, tài liệu tham khảo của bộ môn công nghệ phải nói rất phong phú và đa dạng.

Ngoài sách báo, internet… học sinh có thể học hỏi trực tiếp từ ông bà, bố mẹ, anh chị trong gia đình thông qua các công việc hàng ngày như chuẩn bị bữa ăn, chăm sóc cây trồng, vật nuôi, sửa chữa điện. Tuy nhiên, do độ tuổi học sinh THCS chưa chọn được hệ thống thông tin hoàn chỉnh nên vai trò hướng dẫn của GV rất cần thiết để giúp các em có định hướng đúng đắn khi chọn lựa thông tin. Từ đó các em chủ động để tự ghi chép nội dung bài học mà không cần GV phải đọc từng câu, từng chữ theo kiểu đọc - chép như trước đây. Theo chúng tôi, đổi mới phương pháp giúp học sinh tự ghi bài trong môn công nghệ cũng là cách để nâng cao chất lượng dạy và học. Qua cách ghi chép bài học có tính khoa học còn rèn thêm cho học sinh các phẩm chất cơ bản như tính tích cực, chủ động sáng tạo và hành động hợp lý.

Thầy làm việc

Muốn học sinh thực hiện được yêu cầu, GV phải vạch được cho mình một kế hoạch cụ thể trong bài giảng, cụ thể thông qua các bước sau: Xác định trọng tâm bài học. Đây là công việc cần thiết vì giúp quá trình dạy và học diễn ra thuận lợi, đúng trọng điểm không chệch hướng. Ví dụ: Trọng tâm kiến thức của bài 10 là lợi ích của việc giữ gìn nhà ở sạch sẽ, ngăn nắp. Chuẩn bị đồ dùng dạy học. Đồ dùng dạy học phù hợp nội dung bài giảng sẽ trở thành phương tiện truyền tải thông tin hiệu quả, đó là nguyên tắc bất di bất dịch. Ngoài ra, đồ dùng dạy học có thể thay thế được một bài diễn giải dài dòng, tiết kiệm thời gian và sức lực cho GV đứng lớp; đồng thời giúp học sinh hình tượng và hệ thống vấn đề cụ thể, nhanh chóng rõ ràng.

Ví dụ: GV đưa một bức tranh ngôi nhà ngăn nắp với ngôi nhà rất lộn xộn, thiếu vệ sinh để các em tự so sánh mà không cần phải nói nhiều. Xây dựng hệ thống câu hỏi và các tình huống có vấn đề hợp lý. Quá trình dạy học diễn ra chủ yếu dựa trên các câu hỏi. Câu hỏi là nền tảng xây nên ngôi nhà kiến thức. Câu hỏi ngắn gọn gắn liền với thực tế được đặt ra đúng lúc, vừa sức sẽ giúp học sinh dễ hiểu và giải quyết nhanh, hợp lý. Tổng kết các câu trả lời đúng với yêu cầu sao cho ngắn gọn, đầy đủ, cô đọng và mang tính đúc kết. GV mời học sinh nhắc lại song song với quá trình tự ghi bài. Như vậy vừa giúp các em ôn bài tại chỗ vừa hệ thống hóa kiến thức. Tuyên dương, khen thưởng những học sinh tích cực, trả lời hay nhằm động viên tinh thần và gây không khí học tập sôi nổi, sinh động. Nêu những nhiệm vụ học sinh cần làm để chuẩn bị cho tiết học kế tiếp.

… Và trò cũng hoạt động

Các em học sinh phải thực hiện các bước sau: Chuẩn bị bài học trước khi đến lớp. Đọc sách giáo khoa, tài liệu tham khảo, trả lời câu hỏi, sưu tầm tranh ảnh, xem bài cũ. Gạch dưới, ghi chú những vấn đề chưa rõ, cần giải quyết. Những thông tin thu thập được từ nhiều nguồn khác nhau có thể mâu thuẫn, chưa phù hợp thực tế nên học sinh có thể ghi chú để giải quyết ngay tại lớp. Nhờ đó các em nắm được bài học tốt hơn, sâu sắc hơn.

Tập trung cao độ: mắt quan sát, tai lắng nghe, suy nghĩ tích cực, tham gia trả lời câu hỏi, có thể giải quyết độc lập hoặc theo nhóm các vấn đề do thầy cô và các bạn đưa ra. Đây là cách để học sinh có thể tự rút tỉa kiến thức và ghi chép một cách chọn lọc nhất. Ghi nhận nội dung bài học: Không nên đi theo lối cũ là GV đọc học sinh chép mà chỉ hướng dẫn tổng kết từng phần thông qua hoạt động. Vì thế các em phải quan sát lắng nghe, suy nghĩ ghi nhận ngay từng phần của bài học. Nhận xét tinh thần học tập của bản thân và các bạn. Học sinh có thể tuyên dương hoặc phê bình tinh thần làm việc của các thành viên khác. Đây là cách để các em tự đánh giá và nhìn lại mình.